Celem projektu TIPPING+ jest identyfikacja kluczowych procesów prowadzących do transformacji energetycznej w regionach zależnych od węgla, zbadanie reakcji regionalnych systemów społeczno-ekonomicznych na tę transformację oraz ocena wpływu tych zmian na wzrost populizmu i nastrojów antydemokratycznych.
Polityka projektowana na poziomie międzynarodowym i narodowym nie zawsze dostrzega wyzwania związane z neutralnością klimatyczną obecne na szczeblu lokalnym. Dotyczy to szczególnie tych regionów, które są bardziej zależne od węgla, czyli tzw. CCIR (Coal and Carbon Intensive Regions). Bez dogłębnego zrozumienia ich społecznej, kulturowej i politycznej specyfiki, przeprowadzenie sprawiedliwej i efektywnej transformacji energetycznej może okazać się trudniejsze albo nawet skazane na porażkę.
Projekt ma odpowiedzieć na 3 główne pytania badawcze:
- Dlaczego niektórym regionom CCI udaje się zmienić fundamentalnie ścieżkę swojego rozwoju i przejść transformację w kierunku czystej energii?
- Jaki jest wpływ takich fundamentalnych zmian na życie mieszkańców, zrównoważony rozwój gospodarek i systemów społeczno-ekologicznych?
- Jak wiedza o społeczno-ekologicznych procesach prowadzących do fundamentalnych zmian w regionach CCI może przyczynić się do zidentyfikowania najbardziej efektywnych „interwencji krytycznych” (tipping interventions), które umożliwią transformację energetyczną w innych regionach?
Rolą IBS będzie przeprowadzenie badania ilościowego dotyczącego punktów krytycznych w procesie narastania nastrojów antydemokratycznych i populistycznych oraz analiza wpływu transformacji energetycznej na rynek pracy i narastanie nierówności społeczno-ekonomicznych.
TIPPING+ jest realizowany przez konsorcjum 18 międzynarodowych partnerów, a jego liderem jest Global Climate Forum.
Strona projektu w języku angielskim
Strona projektu na Research Gate
* * *
Projekt otrzymał finansowanie z programu Horyzont 2020 Unii Europejskiej w ramach grantu nr 884565.
Partnerzy
- GCF – Global Climate Forum
- Aalborg Universitet
- Delft University of Technology – TU Delft
- Eco-union
- Innolab Space
- Instytut Badań Strukturalnych
- Institute for Advanced Sustainability Studies
- National School of Political Studies and Public Administration
- Nordland Research Institute
- Palacky University Olomouc
- Paris School of Economics
- su-re.co – Sustainability and Resilience
- Università Degli Studi di Roma La Sapienza
- University of Greenland
- Universitaet Graz
- University of Piraeus Research Center
- Westport Consulting
Aktualności
15-19 lipca Jan Frankowski wziął udział w Konferencji Sieci Naukowej Global Coal Transitions na Ohio State University.
Jan Frankowski wziął udział w konferencji pt. „Energy Transition in Times of Crisis”, która odbyła się w dniach 21-22 września na Uniwersytecie Södertörn w Sztokholmie.
Hasłem przewodnim tegorocznego forum był „punkt zwrotny”. Joanna Mazurkiewicz wzięła udział w dyskusji „Sprawiedliwa zielona transformacja? Czy to jest możliwe?”
14-15 czerwca 2023 r. w Brukseli odbyła się konferencja końcowa projektu TIPPING+, w której wzięli udział badacze IBS.
19 maja Jan Frankowski i Joanna Mazurkiewicz wzięli udział w konferencji projektu „RCN: Coordinating Global Coal Transition Research” o przeobrażeniach terenów górniczych w Polsce.
12 stycznia 2023 r. badacze IBS zorganizowali warsztat, na którym przedstawione zostały wyniki badań dotyczących transformacji energetycznej interesariuszom polityki klimatycznej w Polsce.
Joanna Mazurkiewicz, Jan Frankowski, Jakub Sokołowski oraz Baiba Witajewska-Baltvilka wzięli udział w warsztacie projektowym TIPPING+, który odbył się 1 i 2 grudnia 2022r. w Paryżu.
28-29 października 2022 r. Joanna Mazurkiewicz, Jakub Sokołowski i Jan Frankowski prezentowali wyniki badań IBS na w konferencji „From the Grassroots to Policy and Back: Putting Just Transition to Practice” na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
Konferencja „Tipping Points. From climate crisis to positive transformation” odbyła się w dniach 12-14 września.
Ocena Ustawy o Funduszu Transformacji Śląska oraz propozycje rozwiązań do opublikowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii projektu.
W ramach projektu H2020 „TIPPING+” nawiązaliśmy współpracę z dwójką badaczy z Ukrainy. To inicjatywa IBS, w ramach której zaproponowaliśmy pozostałym partnerom konsorcjum ufundowanie stypendiów naukowcom z Ukrainy.
Rozpoczynamy kolejny projekt w programie Horyzont 2020. Realizując TIPPING+ będziemy badać wpływ transformacji energetycznej na rynek pracy i nierówności społeczno-ekonomiczne, a także analizować punkty krytyczne w narastaniu populizmu.
WYDARZENIA
Podsumowanie warsztatu dotyczącego wyzwań związanych ze śląskim rynkiem pracy.
Publikacje
2022-11-22
Mapowanie działalności powiązanych z górnictwem węgla kamiennego: studium przypadku Górnego Śląska
Wskazywanie wyłącznie liczby miejsc pracy w górnictwie jest niewystarczające dla określenia efektów zatrudnieniowych procesu odejścia od węgla. W przedstawionej publikacji szacujemy skalę zatrudnienia wśród podwykonawców górnictwa w województwie śląskim – największym regionie węglowym Unii Europejskiej. Dodatkowo, wskazujemy precyzyjne informacje o strukturze i lokalizacji miejsc pracy wśród podwykonawców, wykorzystując dane o zamówieniach publicznych ...
W publikacji badamy kontekst społeczno-gospodarczy, w jakim przebiegał proces dekarbonizacji w Polsce w latach 1990–2019 oraz prezentujemy scenariusze zmian zatrudnienia w górnictwie w okresie 2019–2050. Opisujemy transformację górnictwa węgla kamiennego w kontekście trzech trendów na rynku pracy: wielkości zatrudnienia w górnictwie i przemyśle, podaży pracy oraz struktury wykształcenia ludności. Wskazujemy, że w przeciwieństwie do okresu największej redukcji zatrudnienia w górnictwie na przełomie ...
Publicystyka
W lipcu kończą się Mistrzostwa Europy, a znów rusza polska ekstraklasa. Pierwszy raz od 20 lat na najwyższy poziom rozgrywkowy wraca GKS Katowice. Tym samym, także po raz pierwszy od 15 lat zagra w ekstraklasie drugi śląski klub z górniczym rodowodem. Czy to wyjątek od reguły? Jak losy klubów górniczych splatają się z transformacją energetyczną?
Latem doskwierają nam upały, a od jesieni do wiosny pogoda jest nieprzewidywalna. Rośnie pokolenie dzieci, które Boże Narodzenie w śnieżnej odsłonie znają głównie z opowieści. Zmiany klimatu mają daleko idące konsekwencje. Poniesiemy je wszyscy. Ciągle jeszcze możemy to naprawić. To ostatni dzwonek!
W expose premier Tusk odniósł się do nieudanej próby liberalizacji przepisów o wiatrakach. Prezentując nowych ministrów starał się odpierać oskarżenia o wywłaszczenia, lobbing i płatną protekcję. Podkreślał wagę sprawiedliwej transformacji i dialogu społecznego jako priorytetów nowego rządu. Jak sprawić, żeby te deklaracje nie stały się słowami rzucanymi na wiatr?
Film podsumowuje studium przypadku Górnego Śląska, które realizowaliśmy w Instytucie Badań Strukturalnych w ramach projektu TIPPING+ (Horyzont 2020) i prezentuje nasze główne rekomendacje.
Dla jednych transformacja energetyczna oznacza stopniową utratę znanego świata. Dla innych tworzenie nowych technologii i nowych szans. Dlatego transformacja angażuje uwagę wielu grup społecznych i z tego powodu tak ważny jest kształt towarzyszącej jej narracji.
Na Górnym Śląsku pracuje 51 tysięcy osób zaopatrujących górnictwo. Tych ludzi nie obejmują ochroną związki zawodowe i umowa społeczna o wygaszaniu wydobycia. Jeszcze przed zamknięciem kopalń redukcji ulegną ich etaty. By transformacja energetyczna przebiegła łagodnie, należy odpowiednio wcześniej dać im alternatywę.
