policy paper Archives - IBS - Instytut Badań Strukturalnych

2025-12-02 Rzucą palenie czy zmienią produkt? Potencjalne efekty zmian stawek akcyzy

autorzy:

Problem: Wysoka konsumpcja produktów nikotynowych generuje istotne koszty społeczne. Podwyżka akcyzy na poszczególne produkty może mieć ograniczony wpływ na konsumpcję, jeśli konsumenci są skłonni do zmian między produktami. Wnioski: Skokowy wzrost cen e-papierosów we wrześniu 2025 miał duży wpływ na rodzaj wybieranych produktów, ale umiarkowany na łączną liczbę konsumentów nikotyny. Aby istotnie ograniczyć ...

2025-10-22 Jak przyspieszyć transformację energetyczną w budynkach wielorodzinnych?

autorzy:

Transformacja energetyczna budynków wielorodzinnych w Polsce postępuje zbyt wolno ze względu na niską stabilność i dostępność instrumentów wsparcia, niedostosowane przepisy prawne w zakresie wspólnotowego rozliczania produkcji energii z OZE oraz skomplikowany i przestarzały proces decyzyjny. Sytuacja ta hamuje redukcję emisji i podnosi koszty energii dla milionów mieszkańców. Jako odpowiedź na te bariery rekomendujemy m.in.: zwiększenie zachęt dla ...

2025-06-06 Społeczny Fundusz Klimatyczny. Jak ochronić gospodarstwa domowe przed wzrostem cen energii?

autorzy:

Joanna Mazurkiewicz

Jakub Sokołowski

policy paper

Nowa opłata klimatyczna (ETS2) podniesie koszty ogrzewania węglem i gazem od 2027 r. Wyższe ceny energii budzą obawy o wzrost ryzyka ubóstwa energetycznego. Społeczny Fundusz Klimatyczny ma ochronić wrażliwe gospodarstwa domowe przed nadmiernym wzrostem cen. Sfinansuje transfery bezpośrednie i inwestycje obniżające zużycie energii, np. termomodernizację. Pokazujemy, że ryzyko ubóstwa energetycznego wzrośnie po wprowadzeniu ETS2. Stanie ...

2025-05-08 Luka płacowa — o ile więcej mężczyźni zarabiają od kobiet?

autorzy:

Iga Magda

Agata Rozszczypała

policy paper

Problem: Pomimo regulacji, które mają zmniejszyć nierówność płci, na rynku pracy utrzymują się duże różnice w płacach kobiet i mężczyzn. Są one niesprawiedliwe i nieefektywne, są bowiem barierą dla większego zaangażowania kobiet na rynku pracy, bardzo potrzebnego z perspektywy ekonomicznej i demograficznej. Wnioski: Porównanie średnich płac kobiet i mężczyzn nie odzwierciedla skali nierówności płacowych w Polsce. Skorygowana ...

2024-11-06 Czy czterodniowy tydzień pracy w Polsce jest uzasadniony?

autorzy:

Problem Tygodniowy czas pracy w Polsce jest przeciętnie dłuższy niż w innych krajach UE. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozważa skrócenie czasu pracy do czterech dni w tygodniu, przy zachowaniu wynagrodzeń odpowiadających pięciu dniom pracy. Wnioski Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy znacząco pogłębiłoby niedobory pracowników i ograniczyłoby zdolność państwa do świadczenia usług ...

2024-08-01 Czy podwyżka akcyzy na wyroby tytoniowe przyniesie korzyści zdrowotne?

autorzy:

Piotr Lewandowski

Maciej Albinowski

policy paper

Problem Ceny wyrobów tytoniowych istotnie wpływają na poziom ich konsumpcji. W ostatniej dekadzie spadały w relacji do dochodów i cen innych produktów. Pokazujemy jak uchwalona podwyżka akcyzy wpłynie na palenie papierosów i zdrowie Polaków. Wnioski Liczba palaczy oraz konsumpcja papierosów znacząco spadną w porównaniu do scenariusza status quo. Podwyżka akcyzy na płyn do e-papierosów obniży ich popularność ...

2024-03-11 Jak wykorzystać sieci wsparcia społecznego do walki z ubóstwem energetycznym?

autorzy:

Część osób w kryzysie ubóstwa energetycznego nie może liczyć na wsparcie bliskich. Programy zwalczania tego problemu mają także ograniczoną skuteczność ze względu na trudności w dotarciu do gospodarstw domowych w kryzysie ubóstwa. Bez wsparcia instytucjonalnego, materialnego i emocjonalnego, osoby w ubóstwie energetycznym nie mogą trwale poprawić swojej sytuacji. Proponujemy, aby w szerszym zakresie wykorzystać sieci wsparcia społecznego do ograniczania ...

2023-07-24 Czy można ulepszyć system wynagrodzeń w administracji publicznej w Polsce?

autorzy:

Maciej Albinowski

Iga Magda

policy paper

System wynagrodzeń w administracji publicznej wymaga poprawy w kilku obszarach. Osoby młode i z wyższym wykształceniem otrzymują w administracji publicznej niższe płace niż w sektorze przedsiębiorstw. W zamian, administracja dobrze wynagradza staż pracy, zachęcając do długiej kariery. Taki model zmniejsza problemy związane z rotacją pracowników, jednak ogranicza możliwości strukturalnych zmian w zatrudnieniu. Obecny system wynagrodzeń ...

2023-04-27 Czy Polska będzie drugą Francją? Jak uniknąć konfliktów społecznych związanych z polityką klimatyczną.

autorzy:

Jan Frankowski

Jakub Sokołowski

policy paper

Polityka klimatyczna pozwala zapobiegać konsekwencjom katastrofalnych zjawisk takich, jak susze, powodzie i upały. Jest też sposobem na to, aby zmniejszyć uzależnienie Polski od importu węgla, gazu i ropy i zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne. Jest to szczególnie istotne w obliczu kryzysu wywołanego inwazją Rosji na Ukrainę. Jednym z efektywnych mechanizmów przeciwdziałania zagrożeniom klimatycznym są podatki środowiskowe. Są one ...

2022-12-19 Jak sprawiedliwie modernizować budynki komunalne?

autorzy:

Modernizacja budynków komunalnych jest niezbędna, aby uniknąć eskalacji ubóstwa energetycznego w miastach. Mieszkańcy tych budynków mają niskie i niepewne dochody, ich mieszkania są w złym stanie technicznym i często ogrzewane są piecami na węgiel i prąd. Budynki komunalne są własnością samorządów i tym samym od ich decyzji zależy trwała poprawa warunków życia mieszkańców. Samorządy miejskie mają ...

2022-09-28 Młode kobiety na rynku pracy w Polsce i na Węgrzech

autorzy:

Luka w zatrudnieniu młodych kobiet i mężczyzn w Polsce i na Węgrzech jest duża w porównaniu z innymi krajami UE. Wynika to głównie z niskich wskaźników zatrudnienia wśród kobiet z małymi dziećmi, które wycofują się z rynku pracy ze względu na obowiązki opiekuńcze. Napotykają one liczne bariery utrudniające im powrót do zatrudnienia, takie jak ograniczony dostęp do dobrej jakości i przystępnych cenowo ...

2022-01-25 Skuteczność szczepień przeciw COVID-19 w Polsce

autorzy:

Piotr Lewandowski

Karol Madoń

policy paper

Śmiertelność na COVID-19 w Polsce jest wysoka choć szczepionki zapewniają wysoką skuteczność ochrony przed poważnym przebiegiem choroby i śmiercią. Jest to pochodną niższego niż w innych krajach UE stopnia wyszczepienia populacji, zwłaszcza w grupie osób najwyższego ryzyka. Ponad milion osób w wieku 70 lub więcej lat pozostaje niezaszczepionych i takie osoby stanowią większość umierających ...