Konferencja EPAH 2023, Warszawa

Wydarzenie cyklicznie organizuje Centrum Doradztwa ds. Ubóstwa Energetycznego (EPAH) i Dyrekcję Generalną ds. Energii (DG ENER) Komisji Europejskiej, przy wsparciu Komitetu Regionów. Współorganizatorami tegorocznej edycji było Miasto Stołeczne Warszawa i Polska Sieć Energy Energie-Cités (PNEC).

Podczas konferencji wzięliśmy udział w dwóch sesjach:
„Financing renovations where it is most needed: Investment plans for renovations” oraz 
„From Social Climate Fund to Social Climate Justice: Uniting ambitious climate and social policy goals”.

Zaprezentowaliśmy na nich wyniki badań prowadzonych w ramach projektów:
(1) „Efekty dystrybucyjne opodatkowania emisji w Europie Środkowej i Wschodniej” oraz 
(2) „Ubóstwo energetyczne kobiet w Polsce”.
W obu sesjach prowadziliśmy też warsztaty dla uczestników konferencji. Jeden dotyczył strategii renowacji budynków mieszkalnych w ramach rozpoczętego projektu CARE, wspomnianego przez prezydenta Warszawy w wystąpieniu otwierającym konferencję.

W sesji poświęconej finansowaniu renowacji budynków, zorganizowanej przez Annę Bajomi z FEANTSA, Jakub Sokołowski przedstawił wyzwania związane z potrzebą renowacji zasobów mieszkaniowych w Polsce. Wnioski na ten temat zebrane zostały w publikacji pt. Energy Poverty and Unfit Housing in Poland. Zwrócił szczególna uwagę na skalę potrzebnych inwestycji w poprawę efektywności energetycznej budynków. Odrębną kwestią jest problem ubóstwa energetycznego gospodarstw domowych zamieszkujących w budynkach wielorodzinnych. Obecnie dostępne są fundusze na prowadzenie inwestycji. Brakuje natomiast systemu identyfikacji priorytetowych obszarów interwencji i jasnego sygnału, jak ustalać priorytety inwestycji.

Transformacja na EPAH

W panelu dyskusyjnym Jan Frankowski zwrócił uwagę na ścieżki dystrybucji programu Czyste Powietrze. Podkreślił potrzebę jego dalszego rozwijania, przy zachowaniu komplementarności z innymi programami wsparcia, np. Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Swój komentarz na temat konsekwencji rozstrzygnięć ETS-2 oraz dyrektywy o efektywności energetycznej dla państw członkowskich UE wygłosili Jan Nill z Komisji Europejskiej. Przemyśleniami na ten temat podzieliła się również Zsuzsanna Koritár z Habitat for Humanity Hungary.

Część warsztatowa miała na celu przedstawienie różnorodności priorytetów, jakimi mogą kierować się decydenci w planowaniu inwestycji mieszkaniowych. W zależności od funkcji pełnionych w strukturach decyzyjnych miasta, kryteria te mogą prowadzić do odmiennych decyzji w zakresie harmonogramu i zasięgu inwestycji. Przeprowadzone warsztaty dały początek bardzo ciekawej dyskusji i wymianie doświadczeń między uczestnikami warsztatów.

IBS o walce z ubóstwem energetycznym

Sesję poświęconą wykorzystaniu środków Społecznego Funduszu Klimatycznego zorganizowaliśmy wspólnie z Habitat for Humanity Poland, Fundacją Stocznia i Krajową Agencją Poszanowania Energii. Dyskusję rozpoczęliśmy od przedstawienia instrumentów, które mogą być wykorzystane do zmniejszania ubóstwa energetycznego. W prezentacji Jakub Sokołowski przedstawił różne możliwości redystrybucji środków z opodatkowania emisji m.in. na podstawie wyników IBS Working Paper. Wybór zestawu środków będzie zależy od kryteriów, które rządzący uznają za priorytetowe. Pytania postawione w czasie prezentacji były podstawą dalszej dyskusji w ramach sesji.

W panelu moderowanym przez Joannę Mazurkiewicz rozmawialiśmy o specyfice ubóstwa energetycznego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Przyglądaliśmy się działaniom podejmowanym na rzecz ograniczania skali tego zjawiska w Polsce oraz możliwości zwiększania zaangażowania interesariuszy w transformację energetyczną.

Głos w dyskusji zabrali eksperci: Gyorgy Sumeghy z Habitat for Humanity International, Dariusz Stankiewicz z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego i Marcin Jamiołkowski z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 

Następnie razem z uczestnikami warsztatów staraliśmy się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób powinny być skonstruowane rozwiązania takie, jak transfery bezpośrednie i wsparcie inwestycyjne dla gospodarstw domowych, by skutecznie ograniczać problem ubóstwa energetycznego i wspierać transformację energetyczną gospodarstw domowych. Zastanawialiśmy się też, w jaki sposób wzmocnić narzędzia partycypacji obywatelskiej w programowaniu rozwiązań odpowiadających na problem ubóstwa energetycznego.

Spotkanie było znakomitą okazją do dyskusji wyzwań ubóstwa energetycznego z osobami decyzyjnymi w Komisji Europejskiej, praktykami samorządowymi z innych krajów, NGOsami pracującymi z osobami w kryzysie ubóstwa. Podczas spotkania przeprowadzono także bardzo wartościowe prezentacje dotyczące sposobów identyfikacji i mierzenia tego problemu.