Konferencja WIEM 2016

Celem dorocznych konferencji WIEM jest prezentacja badań naukowych ekonomistów z Polski i innych krajów, integracja środowiska naukowego w Polsce i inicjowanie współpracy z naukowcami z zagranicy.   Głównymi gośćmi tegorocznej konferencji byli prof. James Heckman (Uniwersytet Chicagowski), amerykański ekonomista i matematyk, autorytet w dziedzinie ekonometrii oraz ekonomii pracy, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 2000 roku, oraz  prof. Nicholas Hanley (Uniwersytet w St Andrews), specjalista z dziedziny ekonomii środowiska, autor podręczników akademickich w tym obszarze.

prof. J. Heckman – wyniki badań na temat mobilności społecznej

Prof. J. Heckman przestawił wyniki badań na temat mobilności społecznej, porównując dane dla Stanów Zjednoczonych i Danii. Analiza dotyczyła zależności osiągnięć edukacyjnych oraz dochodów dzieci (w dorosłym życiu) od dochodów, majątku i poziomu wykształcenia rodziców. Skala mobilności edukacyjnej jest w obu krajach podobna, natomiast mobilność dochodowa jest wyższa w Danii. Wynika to przede wszystkim z funkcjonującego w tym kraju systemu podatkowo-zasiłkowego i jego redystrybucji, a także z mniejszego zróżnicowania płac.

IBS na WIEM 2016

Instytut Badań Strukturalnych reprezentowali: Marek Antosiewicz, Wojciech Hardy, Karolina Goraus, Maciej Lis, Iga Magda oraz Jan Witajewski-Baltvilks.

Analiza dynamiki przepływów pracowników pomiędzy firmami

Marek Antosiewicz  przedstawił dynamiczny model z heterogenicznymi firmami uwzględniający zjawisko  on-the-job search, w którym zastosowano nowatorską metodę numeryczną, mogącą być łatwo wykorzystaną przez innych ekonomistów zajmujących się heterogenicznością. Model posłużył m.in. do analizy dynamiki przepływów pracowników pomiędzy firmami, wielkości firm oraz nierówności dochodowych.

Rodzaje zadań na rynku pracy w Europie Środkowo-Wschodniej a rozwój technologii i wykształcenie pracowników

Podczas sesji dotyczącej rynku pracy, Wojciech Hardy prezentował temat związku rozwoju technologii i wykształcenia z rodzajem zadań wykonywanych przez pracowników w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie intensywność zadań rutynowych kognitywnych wzrosła (co odróżnia te kraje od krajów zachodnich i USA). W tej samej sesji swoje badania przedstawili także Lucas van der Velde (GRAPE, Uniwersytet Warszawski), który wykorzystuje typologię zadań na rynku pracy do wyjaśnienia zróżnicowania płac w obrębie wykonywanych zawodów, oraz Monika Oczkowska (CenEA), która, wykorzystując dane retrospektywne o długim zasięgu czasowym, dokonała analizy zmian w zatrudnieniu w obliczu transformacji w Polsce.

Nieprzestrzeganie płacy minimalnej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej

Płace minimalne są w centrum debat ekonomistów i polityków zarówno w gospodarkach rozwiniętych, jak i wschodzących. Karolina Goraus zaprezentowała wyniki badania przeprowadzonego z Piotrem Lewandowskim, które wskazują, że wśród analizowanych 10 krajów Europy Środkowej i Wschodniej naruszenia płacy minimalnej w latach 2003-2012 dotyczyły średnio od 1,0% pracowników w Bułgarii, po 6,9% na Litwie.  Kobiety, osoby słabiej wykształcone, pracujące w usługach lub rolnictwie, w firmach mikro lub na umowie czasowej, były bardziej narażone na naruszenie płacy minimalnej. Wyższej relacji płacy minimalnej do średniej towarzyszyła większa skala naruszeń – efekt ten występował w poszczególnych krajach, ale nie wyjaśniał różnic pomiędzy nimi.

Starzenie się ludności a wzrost wydatków na opiekę zdrowotną

Starzenie się ludności tworzy presję na wzrost wydatków na opiekę zdrowotną. Maciej Lis, w sesji poświęconej demografii, pokazał, że w przeszłość wzrost wydatków na opiekę zdrowotną był zróżnicowany ze względu na wiek i stan zdrowia (ekonomista IBS wykorzystał panelowy model ekonometrycznego dla krajów OECD). Najszybciej rosły wydatki ponoszone w ostatnich latach życia, czyli wśród osób o najcięższym stanie zdrowia. Jest to skutek koncentracji nakładów na nowe leki i badania na choroby wiążące się z wysokim prawdopodobieństwem zgonu oraz ubezpieczeniowego sposobu finansowania opieki zdrowotnej, który umożliwia znaczne transfery od osób zdrowych do chorych. Mechanizmy te rodzą pytanie o efektywność alokacji wydatków na opiekę zdrowotną w cyklu życia.

Luka płacowa w firmach z większym udziałem kobiet na stanowiskach kierowniczych. Porównanie sektora publicznego i prywatnego

Iga Magda przedstawiła natomiast badanie przeprowadzone z Ewą Cukrowską-Torzewską, w którym przeanalizowany został związek między strukturą zatrudnienia i zarządzania pod względem udziału kobiet i mężczyzn a luką płacową na poziomie firm. Okazuje się, że większy udział kobiet wiąże się z niższą luką płacową, ale tylko w firmach prywatnych. Udział kobiet na stanowiskach kierowniczych nie wydaje się wpływać na lukę płacową, choć jest ona niższa w przypadku wybranych instytucji publicznych zarządzanych w dużym stopniu przez kobiety, szczególnie tych, w których większość pracowników jest dobrze wykształcona.

Dynamika różnicy wynagrodzeń dla wykształconych i niewykształconych pracowników w krajach OECD 

Jan Witajewski-Baltvilks zaprezentował wyniki analizy empirycznej wskazujące, że wzrost liczby wykształconych pracowników prowadzi wpierw do zmniejszenia różnic zarobkowych, a później do wzrostu tych różnic.   Dynamika ta może zostać wytłumaczona dostosowywaniem wyborów technologicznych firm do zmian na rynku pracy w długim horyzoncie czasowym.  

Wszystkie prezentacje naukowców IBS – do pobrania poniżej.

***  Szczegółowy program konferencji – zobacz Strona WIEM 2016 – zobacz