Zatrudnienie w Polsce 2010 – integracja i globalizacja

Z przyjemnością przedstawiamy Państwu raport „Zatrudnienie w Polsce – integracja i globalizacja”, który jest szóstym z kolei opracowaniem w serii „Zatrudnienie w Polsce”, poświęconej procesom kształtującym polski i europejski rynek pracy. Tym razem skupiamy się na wyzwaniach integracji europejskiej oraz miejscu Polski i Europy w coraz bardziej zglobalizowanym świecie.

Część pierwsza poświęcona została realizacji Strategii Lizbońskiej w krajach Unii Europejskiej. Analizujemy długookresowe i krótkookresowe przyczyny sukcesów i porażek rozwojowych ostatniej dekady w poszczególnych częściach Europy, pytamy o źródła narastających rozbieżności w osiąganiu celów zatrudnieniowych Strategii, a także o miejsce Polski w tym obrazie. Badamy różnice pomiędzy wzrostem gospodarczym oraz przemianami na rynkach pracy w UE27 i Stanach Zjednoczonych, pokazując, czemu Europa traci dystans do reszty globalizującego się świata. Biorąc pod uwagę kontekst strategiczny zadany przez dokumenty Europa 2020 i Polska, zastanawiamy się również nad realnymi szansami zniwelowania przez Polskę dystansu rozwojowego wobec UE15 i USA.

W części drugiej przedstawiamy kwestie związane z mobilnością przestrzenną mieszkańców Europy. Skupiamy się zwłaszcza na przepływach ludności między krajami europejskimi oraz na napływie imigrantów z krajów trzecich. Porównujemy otwartość poszczególnych rynków pracy w krajach Unii na pracowników zagranicznych, w szczególności obywateli innych państw Wspólnoty. Analizujemy proces integracji europejskiego rynku pracy oraz zmiany zachodzące w mobilności Europejczyków, wskazujemy na gospodarcze skutki otwartości na imigrantów spoza Unii. Zadajemy też istotne z polskiej perspektywy pytanie o to, czy migracje powrotne mogą pomóc zniwelować różnice rozwojowe pomiędzy krajami UE. Na koniec badamy wpływ regulacji wspólnotowych na procesy migracyjne, zestawiając osiągnięcia europejskie z doświadczeniami USA oraz innych państw rozwiniętych.

Część trzecią przedstawia rolę, jaką odgrywają bezpośrednie inwestycje zagraniczne w gospodarce światowej oraz ich wpływ na rynek pracy w Polsce i Europie Środkowej. Przedstawiamy kluczowe globalne trendy w przepływach kapitału oraz czynniki przyciągające BIZ na poziomie regionalnym. Ze względu na powiązania BIZ z handlem międzynarodowym analizujemy jego wpływ na europejskie rynki pracy i produktywność w poszczególnych sektorach gospodarki, pokazujemy powiązania między kierunkami napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych a oczekiwanymi korzyściami z wymiany handlowej. Szukamy źródeł przyciągania BIZ przez poszczególne kraje naszego regionu. Konfrontujemy też wyniki empirycznych badań atrakcyjności polskich województw dla inwestorów zagranicznych z narzędziami obecnie stosowanymi przez samorządy w celu zwiększenia wolumenu BIZ.

W ostatniej części opracowania skupiamy się na lokalnych skutkach procesów globalnych dotykających Polskę i pozostałe państwa regionu Europy Środkowej. Przedstawiając Czytelnikowi technologiczne, ekonomiczne i instytucjonalne aspekty pogłębiającej się globalizacji, opisujemy jej wpływ na strukturę produkcji i zatrudnienia w krajach rozwiniętej Północy (do których należy nasz region) i rozwijającego się Południa. Na przykładach historycznych pokazujemy wyzwania, które stają przed społecznościami lokalnymi w obliczu restrukturyzacji światowej gospodarki. Przechodząc do analizy obecnej sytuacji gospodarczej, opisujemy włączanie naszego regionu do europejskiej sieci powiązań gospodarczych, wskazując na lokalny wymiar tego procesu i różnice w jego przebiegu i skutkach w zależności od cech miejscowej gospodarki i rynku pracy. Opisując powyższe przemiany, skupiamy się na sektorach gospodarki, na które globalizacja wpływa ze szczególną siłą – należą do nich m.in. motoryzacja, produkcja stali i tekstyliów, ale też podatne na shoring rodzaje usług biznesowych, w tym sektor badawczo-rozwojowy.

Raport zamykają wnioski i rekomendacje koncentrujące się wokół polityki rozwoju i polityki regionalnej, gdyż to one muszą się dziś zmierzyć z wyzwaniami, które niesie ze sobą globalizacja dla gospodarki i rynku pracy, także na poziomie lokalnym. Podkreślamy również znaczenie narzędzi polityki rynku pracy i zabezpieczenia społecznego, od których zależy, którą ścieżką rozwoju będzie zmierzała Polska – Europy Północnej czy Południowej. Wskazujemy też, że przed polską polityką publiczną w dobie globalizacji stoją wyzwania zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim – Polska może bowiem przyjąć zarówno rolę rzecznika, jak i hamulcowego reform niezbędnych w całej Unii.

Opracowanie skierowane jest do praktyków polskiej polityki społeczno-gospodarczej, w tym zwłaszcza dotyczącej rynku pracy, a także do profesjonalnych ekonomistów, badaczy społecznych oraz wszystkich zainteresowanych modernizacją w dobie globalizacji.