Nieprzestrzeganie płacy minimalnej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej

Płace minimalne są w centrum debat ekonomistów i polityków zarówno w gospodarkach rozwiniętych, jak i wschodzących. Płaca minimalna może być jednak skuteczna tylko wtedy, kiedy (1) system regulacyjny nie posiada luk, które pozwalają na wypłatę wynagrodzenia poniżej minimalnego, oraz (2) obowiązujące minimum płacowe nie jest naruszane (zbyt często). W niniejszym artykule analizujemy nieprzestrzeganie płac minimalnych w 10 krajach Europy Środkowej i Wschodniej, które przystąpiły do UE od 2004 roku i mają ustawowe płace minimalne na poziome krajowym. Korzystając z danych EU-SILC, stosujemy metodologię Bhorat et al. (2013) do analizy zarówno częstości występowania naruszeń płac minimalnych, jak i ich pieniężnej głębokości. W latach 2003-2012, naruszenia płacy minimalnej dotyczyły średnio od 1,0% pracowników w Bułgarii i 1,3% w Czechach, przez około 3% w Rumunii i Słowenii oraz 4,7% w Polsce i na Węgrzech, po 5,6% na Łotwie i 6,9% na Litwie. Przeciętna luk płac osób dotkniętych nieprzestrzeganiem płacy minimalnej wynosiła od 13,7% płacy minimalnej w Estonii do 41,7% w Słowenii. We wszystkich krajach, kobiety, osoby słabiej wykształcone, pracujące w usługach lub rolnictwie, w firmach mikro lub na umowie czasowej, były bardziej narażone na naruszenie płacy minimalnej niż inne kategorie pracowników. Wyższej relacji płacy minimalnej do średniej towarzyszyła większa skala naruszeń – efekt ten występował w poszczególnych krajach, ale nie wyjaśniał różnic pomiędzy nimi.