Artykuł analizuje postawy i sposoby postrzegania transformacji energetycznej w budynkach wielorodzinnych. Badanie wykorzystuje podejście instytucjonalne i opiera się na 60 wywiadach z decydentami politycznymi oraz przedstawicielami spółdzielni mieszkaniowych w Polsce i Czechach. Podmioty te są dobrze przygotowane do wdrażania technologii OZE jako odgórnych, technokratyczno-ekonomicznych inwestycji wspierających redukcję kosztów energii. Inicjatywy te rzadko przekształcają się w modele partycypacyjne lub oddolnie kierowane przez mieszkańców. Procesy te są ograniczane przez bariery instytucjonalne, niestabilność regulacyjną i źródeł finansowania oraz erozję lokalnych struktur wspólnotowych, wynikającą z przemian społeczno-demograficznych. Tam, gdzie dochodzi do transformacji energetycznej, przybiera ona formę scentralizowaną, z ograniczonym udziałem mieszkańców. Próby wdrażania modeli prosumenckich ujawniają wyzwania prawne, polityczne i kulturowe w budowaniu wspólnot energetycznych.
Publikacja została przygotowana w ramach projektu „ENBLOC – Transformacja energetyczna postsocjalistycznych spółdzielni mieszkaniowych”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w konkursie OPUS w ramach programu Weave (2021/43/I/HS4/03185), we współpracy z Czeską Fundacją Nauki (GF23-04341L).
Pragniemy podziękować Jakubowi Sokołowskiemu z Instytutu Badań Strukturalnych i Richardowi Jedonowi z Czeskiego Uniwersytetu Technicznego w Pradze za konstruktywne uwagi podczas pracy nad tym opracowaniem.
Wydział Elektrotechniki Politechniki Czeskiej w Pradze
Uniwersyteckie Centrum Budownictwa Efektywnego Energetycznie Politechniki Czeskiej w Pradze
Uniwersyteckie Centrum Budownictwa Efektywnego Energetycznie Politechniki Czeskiej w Pradze,
Wydział Architektury Politechniki Czeskiej w Pradze