W Polsce nie da się skutecznie walczyć ze smogiem bez intensywnych działań przeciwko ubóstwu energetycznemu – mówił Piotr Woźny, pełnomocnik premiera do spraw programu „Czyste Powietrze” i wiceprezes NFOŚiGW, podczas spotkania zorganizowanego przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. W trakcie spotkania zostały zaprezentowane dwa raporty opisujące sytuację osób ubogich energetycznie – jeden przygotowany przez IBS na zamówienie MPiT, drugi przygotowany przez Polski Alarm Smogowy i PWC. Oprócz Piotra Woźnego, w spotkaniu uczestniczyła minister Elżbieta Rafalska (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej). Minister przypomniała, że zmiany w polityce rodzinnej ułatwiły gospodarstwom domowym regulowanie zaległości w opłatach m. in. za ogrzewanie. Wśród zaproszonych ekspertów znaleźli się Andrzej Guła (Polski Alarm Smogowy), Anna Dworakowska (Krakowski Alarm Smogowy) i Piotr Lewandowski z naszego Instytutu.
Problem ubóstwa energetycznego dotyczy 4,6 mln osób w Polsce, czyli ponad 12% populacji. W badaniu zrealizowanym na zlecenie MPiT przez ekspertów naszego Instytutu analizujemy wyłącznie mieszkańców domów jednorodzinnych, którzy stanowią 75% ubogich energetycznie w Polsce. Domy te są zazwyczaj starsze niż ogół budynków jednorodzinnych w Polsce. Ponad 1/5 budynków zamieszkanych przez ubogie gospodarstwa domowe to zabudowa przedwojenna, a 1/3 to domy wybudowane w okresie 1961-1980. Piece na opał stosuje 1/5 ubogich energetycznie gospodarstw domowych z domów jednorodzinnych. 2/3 łączy spalanie węgla i drewna. Wnioski wyciągamy na podstawie analizy danych z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych z 2016 roku.
Krakowski Alarm Smogowy wraz z PwC i Stowarzyszeniem Wiosna przebadali ponad 700 gospodarstw domowych z województwa małopolskiego biorących udział w Programie Szlachetna Paczka. W raporcie „Domy ubóstwa. Warunki mieszkaniowe osób ubogich” czytamy, że 60% domów jednorodzinnych zamieszkiwanych przez osoby najuboższe jest zupełnie nieocieplona, a 14% posiada jedynie ocieplenie częściowe. 33% domów jednorodzinnych jest niedogrzana. 90% domów ogrzewanych jest za pomocą węgla i drewna, a średni wiek kotła to 14 lat. 27% budynków nie ma dostępu do ciepłej wody w kranie. Jak podaje Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii:
Konkluzje raportów zaprezentowanych w trakcie seminarium będą stanowić cenne wsparcie analityczne w finalizowanych właśnie pracach nad nowelizacją ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Ustawa ta pozwoli uruchomić pilotażowy program termomodernizacji i wymiany wysokoemisyjnych źródeł dedykowany wsparciu termomodernizacji budynków mieszkalnych należących do osób najbardziej potrzebujących z 33 polskich miast umieszczonych przez Światową Organizację Zdrowia w 2016 r. na liście 50 miast w Europie z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem.