Transfery czy inwestycje? Projektowanie redystrybucji dochodów z ETS-2 dla ograniczenia ubóstwa energetycznego w Polsce

Badamy, jak projektować i sekwencjonować instrumenty wsparcia, aby chronić wrażliwe gospodarstwa domowe w warunkach rosnących cen emisji CO₂. Koncentrujemy się na nowym unijnym systemie handlu emisjami dla budynków i transportu (ETS-2) oraz towarzyszącym mu Społecznym Funduszu Klimatycznym (SFK). Celem Funduszu jest pogodzenie ambicji klimatycznych z potrzebami społecznymi. Używamy modelu mikrosymulacjnego na przykładzie Polski do porównania dwóch strategii redystrybucji dochodów z uprawnień do emisji: bezpośrednich transferów pieniężnych dla gospodarstw domowych oraz inwestycji w efektywność energetyczną i elektryfikację ogrzewania. Wyniki pokazują, że każde podejście przynosi odmienne korzyści w czasie. Natychmiastowe transfery szybko ograniczają ubóstwo energetyczne. W 2027 r. ryzyko ubóstwa energetycznego w Polsce jest o 0,3 pkt proc. niższe względem scenariusza bazowego (ok. 40 tys. gospodarstw mniej w ubóstwie energetycznym). Z kolei strategia skoncentrowana na inwestycjach osiąga większe redukcje ubóstwa energetycznego do 2030 r., kiedy wzrost efektywności energetycznej osiągnie spodziewany efekt. Nasze wyniki sugerują, że optymalny miks polityk powinien łączyć i odpowiednio sekwencjonować oba rozwiązania: zapewniać szybkie wsparcie finansowe budujące akceptację dla cen emisji, jednocześnie kierując środki na strukturalne usprawnienia, które w sposób trwały obniżają koszty energii w gospodarstwach domowych.