Zatrudnienie czasowe, bezrobocie i ustawodawstwo w zakresie ochrony zatrudnienia w Polsce

Autorzy książki zatytułowanej “Myths of employment deregulation: how it neither creates jobs nor reduces labour market segmentation” (pl. Mity deregulacji zatrudnienia: jak nie tworzy miejsc pracy ani nie redukuje segmentacji zatrudnienia) podejmują temat wpływu ochrony prawnej zatrudnienia i regulacji umów czasowych na rynki pracy w dziesięciu krajach Unii Europejskiej (Danii, Estonii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Słowacji, Wielkiej Brytanii, Włoszech). Redaktorzy książki – Agnieszka Piasna (ETUI) i Martin Myant (ETUI) – wyciągają na tej podstawie wniosek, że zmniejszanie restrykcyjności prawnej ochrony zatrudnienia nie przynosi korzyści w postaci spadku bezrobocia i zatrudnienia czasowego.

Polska krajem o największym odsetku zatrudnionych na umowy czasowe

W rozdziale zatytułowanym “Temporary employment, unemployment and employment protection legislation in Poland” (pl. Zatrudnienie czasowe, bezrobocie i ustawodawstwo w zakresie zatrudnienia w Polsce), Piotr Lewandowski i Iga Magda z naszego Instytutu skupiają się na regulacjach dotyczących zatrudnienia na umowy czasowe i analizują źródła wzrostu liczby osób pracujących w tej formie, który od kilku lat jest kluczowym problemem polskiego rynku pracy.

Pomiędzy 2002 a 2015 rokiem zatrudnienie na umowy czasowe w Polsce wzrosło o 2 miliony pracowników, podczas gdy zatrudnienie na umowy na czas nieokreślony zwiększyło się tylko o 300 tysięcy. Od 2014 roku Polska jest krajem o największym odsetku zatrudnionych na czas określony w Unii Europejskiej.

Boom zatrudnienia czasowego nie spowodowany przez deregulację prawa pracy

Piotr Lewandowski i Iga Magda stwierdzają, że boom zatrudnienia czasowego w Polsce nie był spowodowany przez deregulację prawa pracy. Opisując regulacje i bodźce zachęcające do wykorzystywania określonych form zatrudnienia pokazują, że przyczyn wzrostu zatrudnienia czasowego należy upatrywać w splocie czynników makroekonomicznych i regulacyjnych (prawo pracy, oskładkowanie).

Od początku lat 2000., umowy czasowe były dominującą formą pracy podejmowanej przez bezrobotnych, ale z czasem malał odsetek pracowników czasowych przechodzących do pracy na umowę na czas nieokreślony.

Autorzy zwracają także uwagę, że choć stosowanie umów czasowych jest częstsze w sektorze prywatnym niż w sektorze publicznym, to popularyzacja umów na czas określony i umów cywilnoprawnych w sektorze publicznym, która nastąpiła w ostatnich kilkunastu latach, mogła przyczynić się do erozji standardów zatrudnienia w Polsce. Pokazują także, że cechą wyróżniającą polską inspekcję pracy od dominujących w UE wzorców jest nie tyle mała liczba inspektorów pracy, co mała liczba wykonywanych przez nich rocznie inspekcji.

Piotr Lewandowski i Iga Magda wskazują, że wprowadzone w ostatnich latach zmiany w regulacjach umów na czas określony (wydłużenie okresów wypowiedzenia) oraz umów cywilnoprawnych (podwyższenie minimalnej kwoty oskładkowania i wprowadzenie godzinowej płacy minimalnej) idą w dobrą stronę. Zmiany te nie usuwają jednak w pełni bodźców do nadużywania umów czasowych i mogą być trudne w egzekwowaniu.

Zachęcamy do zapoznania się z publikacją na stronie: link. Publikacja wydana została w języku angielskim.

oprac. Agata Miazga

***

Europejski Instytut Związków Zawodowych (ETUI) jest niezależnym centrum badawczym i szkoleniowym działającym pod agendą Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC) –organizacji reprezentującej interesy prawie 90 organizacji związkowych w Europie. ETUI prowadzi badania naukowe dotyczące rynku pracy i przemysłu oraz monitoruje zmiany polityk publicznych wpływających na rynek pracy w Europie.