Strach przed matematyką, czyli „pięta Achillesowa” polskiego systemu edukacji – streszczenie

Ostatnio opublikowany raport fundacji EduNav pokazał dramatyczny obraz polskiego systemu edukacji – matematyka budzi lęk u ponad 90% uczniów. Okazuje się, że problemem nie jest sam przedmiot, a stres powiązany z trudnością egzaminów i zadań domowych. Zamiast wykorzystywać testy do komunikacji informacji zwrotnej, pozostawiamy uczniów z oceną bez wiadomości o wykonanym postępie.

Normy społeczne i stereotypy

Na stres związany z matematyką wpływają również normy społeczne. Wielu uczniów wskazuje, że dobrym matematykiem „trzeba się urodzić”. W szczególności problem dotyczy dziewczynek, co może być efektem oczekiwań edukacyjnych. Równolegle, chłopcy systematycznie uzyskują niższe wyniki z języka polskiego, ponieważ system kształtuje ich na inżynierów, a nie humanistów. Dodatkowa presja związana z uprzywilejowaną pozycją absolwentów studiów technicznych na rynku pracy jedynie zwiększa stres powiązany z nauką matematyki.

Zmarginalizowana rola szkoły w wychowaniu uczniów również negatywnie przekłada się na odporność na stres. Historycznie, priorytetem szkoły było kształtowanie charakteru, a drugorzędnym zadaniem miała być nauka i rozwój umiejętności. Obecnie, rolą edukacji jest przygotowanie uczniów do egzaminów końcowych, dających wstęp do dalszej edukacji i rynku pracy. Konsekwencje tego podejścia widoczne są w zachowaniu osób dorosłych – jedynie 30% bierze udział w regularnych szkoleniach w porównaniu do 54% w krajach Unii Europejskiej. System edukacji, który nie przygotuje do uczenia się „dla siebie” stanowi istotny problem dla polskiego rynku pracy.

Matematyka nie jest niczemu winna

Rozwiązaniem problemu nie jest np. pomysł by matematyka zniknęła z listy obowiązkowych przedmiotów egzaminacyjnych. To nie przyczyna, a skutek istniejącego problemu. Rosnąca liczba badan wskazuje na pozytywny wpływ interwencji kształtujących nastawienie „na wzrost”, czyli założenia, że ciężką pracą możemy poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności. Nastawienie „na wzrost” może mieć kluczową rolę w polskim systemie edukacji, ponieważ do tej pory jedynie 40% polskich uczniów czuje, że ciężką pracą może osiągnąć wysokie wyniki – nawet z matematyki.

Pełna wersja artykułu Wojciecha Szymczaka p.t.: „Za lękiem przed liczbami stoją normy społeczne. Podział na matematyków i humanistów nie tłumaczy jednak wszystkiego” na stronie wyborcza.biz.pl