Od pola do stołu negocjacyjnego. W stronę sprawiedliwej transformacji rolnictwa – streszczenie

Rolnicy protestują przeciwko zapisom Europejskiego Zielonego Ładu. Sprzeciwiają się nowym regulacjom dotyczącym praktyk rolnych, które mają chronić klimat, obawiając się wzrostu kosztów produkcji. Ich zdaniem zmniejsza to konkurencyjność producentów z Polski i Unii Europejskiej. Dotyczy to szczególnie importu z Ukrainy, który nie jest objęty tymi samymi obostrzeniami. W reakcji na protesty, Brukseli zapowiedziała wycofanie się z ograniczenia stosowania pestycydów i obiecała dalsze ustępstwa. Nie przekonało to producentów żywności, którzy planują dalsze protesty, w tym demonstrację w Brukseli przed wyborami do Parlamentu Europejskiego.

Większe różnice rysują się między rolnikami i resztą respondentów Europejskiego Sondażu Społecznego w poparciu polityki klimatycznej. Tylko 21% rolników popiera podniesienie podatków od paliw kopalnych w celu przeciwdziałania zmianom klimatu, w porównaniu do 30% wśród wszystkich respondentów. Różnica ta może być związana z obawami o wzrost kosztów produkcji żywności w przypadku wprowadzenia takich podatków. Dane przybliżają nas do lepszego zrozumienia protestów rolników. Zmiany klimatu są jedynie tłem konfliktu o to, jak prowadzona jest polityka klimatyczna.  

Niektórzy eksperci twierdzą, że polityka klimatyczna była tylko pretekstem do protestów. Ich główną przyczyną była geopolityka i napięcie na linii Polska-Ukraina. Jeżeli tak jest, to Bruksela dała rolnikom pretekst do protestów, nie konsultując z nimi założeń polityki klimatycznej. Oznacza też to, że Unia nie potrafi wykorzystać doświadczeń z podobnych negocjacji z sektorem górnictwa. Przekształcenia w rolnictwie nie uwzględniają oczekiwań najbardziej dotkniętych tymi zmianami grup. Skutkuje to protestami rolników i stawia pod znakiem zapytania realizację ambitnych celów klimatycznych. Utrzymanie ambitnych celów z zagwarantowaniem sprawiedliwego podziału kosztów i korzyści byłoby lepsze niż ustępowanie pod presją protestów..