Europejski salon energetyczny

Tematem spotkania organizowanego cyklicznie przez Fundację Heinricha Bölla w Berlinie były najważniejsze wyzwania społeczne stojące przed europejskimi społeczeństwami w związku z procesem przechodzenia gospodarek na odnawialne źródła energii. Poniżej przedstawiamy krótkie podsumowanie debaty.

Turcja – polityka nuklearna państwa kontra stanowisko obywateli

Pınar Demircan, niezależna dziennikarka i aktywistka z Turcji, przedstawiła stan debaty dotyczącej budowy elektrowni atomowych w tym kraju. Rząd w Turcji powziął decyzję o budowie nowych reaktorów przedstawiając atom jako „lokalne i narodowe” źródło energii, pomimo faktu, że Turcja nie posiada złóż uranu. Jednocześnie marginalizowane są głosy przeciwników elektrowni jądrowych sygnalizujących liczne zagrożenia związane z rozwojem tego typu energetyki oraz wskazujące, że bardziej przyszłościowym kierunkiem dla Turcji byłyby inwestycje w energię odnawialną. Dziennikarka podkreśliła, że ruch antynuklearny w Turcji jest silny i ma długą tradycję sięgającą lat 70., jednak w obecnej sytuacji politycznej jest bezwzględnie odsuwany od debaty publicznej.

Niemcy – transformacja sektora węgla brunatnego coraz bardziej akceptowalna

Dagmar Schmidt, założycielka stowarzyszenia „Lausitzer Perspektiven” (Perspektywy dla Łużyc) odniosła się do sytuacji na niemieckich Łużycach – jednego z głównych regionów Niemiec, w którym wydobywany jest obecnie węgiel brunatny. Dyskusja na temat zmiany modelu gospodarczego na Łużycach, polegającej na odejściu od wydobycia i spalania węgla, była do niedawna niezwykle trudna ze względu na dużą polaryzację stanowisk. Ostatnie 5 lat przyniosło jednak zmianę – przyszłość bez węgla zaczyna być według Schmidt akceptowalnym scenariuszem dla coraz większej liczby niemieckich Łużyczan. Działaczka podkreśliła, że prowadząc przemiany strukturalne w regionie należy unikać błędów, które popełniono we wschodnich landach po zjednoczeniu Niemiec – to znaczy szybkiej, destruktywnej transformacji, która wyrządza trwałe społeczne i gospodarcze szkody.

Grecja – prawodawstwo sprzyjające rozwojowi OZE

Miriam Rodríguez-Ruiz, założycielka jednej z pierwszych spółdzielni energetycznych w Grecji, opowiedziała o dynamice rozwoju energii odnawialnej w tym kraju. Pod koniec lat 90. Grecja była wymarzonym miejscem do inwestycji w instalacje OZE, a energetyka odnawialna dynamicznie się rozwijała. Jednak od czasu kryzysu w 2009 warunki rozwoju zdecydowanie się pogorszyły i doszło do stagnacji. Rodriguez-Ruiz wskazała jednak, że obecnie w Grecji wdrażane są nowe rozwiązania prawne, które mają szansę przyczynić się do ożywienia w obszarze energetyki odnawialnej. Nowe prawo umożliwia między innymi tworzenie wspólnot energetycznych, których celem jest lokalne wytwarzanie energii. We wspólnotach zrzeszone mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i gminy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa.

Polska – ubóstwo energetyczne w kontekście walki ze smogiem

Konstancja Ziółkowska z naszego Instytutu przedstawiła stan debaty publicznej w Polsce dotyczącej ubóstwa energetycznego. W ciągu ostatniego roku zjawisko to zostało dostrzeżone zarówno przez opinię publiczną, jak i administrację. Jest to przede wszystkim zasługa działaczy walczących na rzecz poprawy jakości powietrza w polskich miastach, którym udało się przekonać Polki i Polaków, że problem smogu jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego i wymaga pilnej interwencji. W debacie dostrzeżono również związek między zanieczyszczeniem powietrza, a sytuacją osób ubogich energetycznie, które często mieszkają w starych, nieocieplonych domach ogrzewanych węglem, a które samodzielnie nie są w stanie ponieść kosztów inwestycji w poprawę efektywności energetycznej zajmowanego budynku. Realizacja rządowego programu „Czyste powietrze” ma szansę przyczynić się do zmniejszenia skali ubóstwa energetycznego poprzez sfinansowanie ze środków publicznych termomodernizacji domów jednorodzinnych osób doświadczających tego problemu. Jednak obecna, pilotażowa faza programu nie pozwala rozstrzygnąć, na ile skuteczne okażą się podjęte przez rząd działania.

Nagranie (w jęz. angielskim)