Jan Frankowski na Europejskim Tygodniu Regionów i Miast 2023

W dniach 9–12 października 2023 r. w Brukseli odbył się Europejski Tydzień Regionów i Miast (#EURegionsWeek). Jest to największe wydarzenie polityki regionalnej Unii Europejskiej. Podczas spotkania samorządy i organizacje pozarządowe prezentują swe pomysły i osiągnięcia podczas konferencji, wystaw i wydarzeń. Znaczna część działań dotyczy transformacji energetycznej.

Uczymy się na przykładach

10 października Anna Zsófia Bajomi z FEANTSA (Europejska Federacja Krajowych Organizacji Pracujących z Ludźmi Bezdomnymi) zorganizowała panel oraz warsztaty poświęcone opcjom wprowadzenia czystych i niedrogich rozwiązań dotyczących ciepłownictwa na obszarach wiejskich. Podczas panelu Roberto Patrascoiu (Habitat for Humanity Romania) przedstawił przykład rumuńskiej miejscowości. Aranka Rostás (Lightbringers Association) pokazała przykład miejscowości na Węgrzech. Obie lokalizacje łączy utrudniony dostęp do mediów. Jedynym dostępnym surowcem grzewczym pozostaje drewno.

Jan Frankowski z kolei przedstawił przykład peryferyjnie położonej miejscowości w północnej Polsce. Badacze odwiedzili to miejsce w trakcie tegorocznych badań terenowych w projekcie Ubóstwo energetyczne kobiet w Polsce. Miejscowość zmaga się z szybkim starzeniem się lokalnej społeczności, coraz gorszym stanem technicznym poniemieckich i post-PGRowskich budynków, ogrzewanych węglem lub drewnem. Problemem są także niskie dochody i zatrudnienie w szarej strefie.

Następnie, wspólnie z osobami uczestniczącymi w warsztacie, dyskutowano nad możliwymi rozwiązaniami technicznymi dla miejscowości węgierskiej i polskiej. Wśród rozwiązań dyskutowanych dla miejscowości polskiej pojawiły się m.in.:

• wykorzystanie podobieństwa budynków do uzyskania efektu skali wynikającego z choćby częściowych remontów;
• inwestycja we wspólną kotłownię i niewielki system ciepłowniczy, dzięki któremu zlikwidowano by pojedyncze źródła ciepła;
• partnerstwo publiczno-prywatne z pobliską biogazownią;
• rozbudowa lokalnych sieci dystrybucyjnych pod kątem możliwości elektryfikacji.

Od szczegółu do ogółu

Proponowane rozwiązania administracyjno-mieszkaniowe przez osoby uczestniczące w warsztacie obejmowały m.in.:

• stworzenie całościowego planu odnowy tego rodzaju osiedli;
• włączenie Zielonych Ambasadorów jako doradców lokalnych liderek, którzy współpracowaliby także z samorządem lokalnym i instytucjami finansującymi efektywność energetyczną;
• promowanie idei „drugich domów” dla osób, które wyjechały jako sposobu na utrzymanie zasobu mieszkaniowego w najbliższych 10-20 latach;
• przeniesienie mieszkańców w szczególnie trudnej sytuacji do dobrze ogrzewanych budynków komunalnych na terenie gminy o lepszej dostępności usług.

W warsztacie wzięły udział osoby z różnych krajów reprezentujące instytucje Unii Europejskiej. Byli to przedstawiciele think-tanków, przedsiębiorców oraz osoby z Europejskiego Obserwatorium Ubóstwa Energetycznego. Warsztat miał na celu przedstawienie osobom pracującym nad rozwiązaniami z zakresu efektywności energetycznej w Brukseli perspektywę osób ogrzewających się paliwami stałymi w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i ich problemy.