Sprawiedliwa transformacja w badaniach IBS. Prezentujemy wyniki na konferencji w Katowicach

Konferencja, zorganizowana przez dr Łukasza Trembaczowskiego z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Śląskiego, zgromadziła kilkadziesiąt osób z całego świata zrzeszonych m.in. w Just Transition Research Collaborative oraz konsorcjach naukowych badających regiony węglowe, m.in. TIPPING+ i CINTRAN. Sprawiedliwa transformacja regionów węglowych stała się głównym tematem zainteresowań uczestników konferencji. Prezentacje dotyczyły też zmian na rynku pracy i kierunków rozwoju po zakończeniu wydobycia paliw kopalnych. Część osób prezentowała wstępne pomysły na badania lub pierwsze wyniki prac terenowych.

Podczas bardzo intensywnego dnia konferencyjnego, również naukowcy IBS zaprezentowali wyniki ostatnich badań.

Joanna Mazurkiewicz porównała ścieżki odejścia od węgla kamiennego na Górnym Śląsku i Zagłębiu Ruhry na podstawie studium przypadku w projekcie TIPPING+. Wyniki wskazują, że Śląsk osiągnął szczyt wydobycia węgla i zatrudnienia w górnictwie 30 lat później niż Zagłębie Ruhry, lecz tempo redukcji wydobycia i zatrudnienia w obu regionach węglowych przebiegają podobnie. Temperatura dyskusji parlamentarnej wokół zmian zachodzących w górnictwie w obu krajach jest zbliżona. Narracje transformacyjne w Niemczech i Polsce różnią się natomiast stosunkiem do dywersyfikacji źródeł energii oraz akcentowaniem problemów środowiskowych.

Jakub Sokołowski wskazał efekty wprowadzenia podatku węglowego w Polsce i czterech innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Jakub podkreślił, że polityki klimatyczne mogą być progresywne i przynieść korzyści społeczne. Warunkiem jest wprowadzenie sprawiedliwej redystrybucji środków z podatków klimatycznych do mniej zamożnych grup społecznych. Prezentowane wyniki modelowania powstały w ramach projektu poświęconego efektom dystrybucyjnym opodatkowania emisji w Europie Środkowej i Wschodniej.

Jan Frankowski zaprezentował skalę, strukturę i lokalizację około-górniczych miejsc pracy na Górnym Śląsku, wykorzystując dane z rejestrów administracyjnych. Podwykonawcy kopalni zatrudniają w regionie ok. 51 tysięcy osób, a od kontraktów z górnictwem bezpośrednio zależy 21 tys. osób, pracujących głównie w powiązanym przemyśle i budownictwie. W procesie transformacji wsparcie tych osób jest równie ważne co górników zwłaszcza, że są oni w pierwszej kolejności narażeni na utratę pracy, a także słabiej chronieni przez związki zawodowe i prawo.

Po konferencji odbył się warsztat, podczas którego dyskutowano pomysły współpracy z różnymi ośrodkami europejskimi.