Sprawiedliwa transformacja w sektorze górnictwa jest możliwa

W perspektywie najbliższych 20-30 lat transformacja w sektorze węgla zgodna z celami klimatycznymi wyznaczonymi na szczycie COP w Paryżu jest możliwa zarówno w wymiarze ekonomicznym jak i społecznym – to główny wniosek z raportu podsumowującego projekt “Coal Transitions: Research and Dialogue on the Future of Coal“. Raport został opublikowany przez francuski think tank IDDRI oraz brytyjską sieć badawczą Climate Strategies. Eksperci z naszego Instytutu przygotowali raport krajowy dla Polski.

Główne wnioski

• Kraje, których gospodarki są oparte na węglu, mogą odejść od wykorzystywania tego surowca bez wzrostu kosztów energii dla konsumentów.
• Globalny popyt na węgiel energetyczny osiągnie maksimum, a następnie zacznie spadać w perspektywie bliższej niż przypuszczano – nawet przed 2025 rokiem (zgodnie z wynikami modelu stworzonego przez DIW Berlin).
• Opracowanie strategii transformacji w sektorze węgla w większości analizowanych krajów jest pilne, m.in. ze względu na zmniejszającą się opłacalność ekonomiczną górnictwa.
• Główni eksporterzy węgla, na przykład Australia i RPA, nie są odpowiednio przygotowani na nadchodzący spadek światowego popytu na węgiel.
• Nawet 5-10% zmniejszenie zużycia węgla w Chinach (które nie byłoby wystarczające, aby osiągnąć cele klimatyczne zgodne z porozumieniem paryskim) mogłoby zniszczyć 1/3 światowego rynku węgla transportowanego drogą morską, obniżając w ten sposób cenę węgla na rynku międzynarodowym.

Odejście od węgla bez wzrostu cen energii dla konsumentów

Autorzy raportów krajowych analizują górnictwo w 6 głównych gospodarkach opartych na węglu: Chinach, Indiach, RPA, Australii, Polsce i Niemczech. Opisują historie dotychczasowych transformacji, identyfikują obecne wyzwania i analizują wpływ transformacji w ich krajach na światowy rynek węgla. Zwracają uwagę na fakt, że transformacja energetyczna dokonuje się na naszych oczach i może być osiągnięta bez znaczących kosztów ekonomicznych i społecznych. Transformacja ‘społecznie sprawiedliwa’ dla górników i społeczności lokalnych jest możliwa.

Transformacja energetyczna w Polsce: prognozy popytu i podaży energii do 2050 roku

Osiągnięcie celów klimatycznych wyznaczonych na COP w Paryżu w 2015 roku będzie oznaczało zmniejszenie emisji CO2 w Polsce o 67% pomiędzy 2010 a 2050 rokiem. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe przy znaczącej redukcji zużycia energii w gospodarce – do 40%. Ten scenariusz będzie wiązał się z 44% spadkiem zużycia węgla.

W raporcie krajowym dla Polski, Jan Baran, Piotr Lewandowski, Aleksander Szpor i Jan Witajewski-Baltvilks z naszego Instytutu analizują 2 scenariusze transformacji energetycznej w Polsce:

• scenariusz bazowy – zmniejszający emisję CO2 na osobę z 8,5 ton w 2010 roku do 5,7 ton w 2050 roku;
• scenariusz ograniczenia wzrostu globalnej temperatury o 2 stopnie Celsjusza do 2050 roku – zmniejszający emisję CO2 na osobę do 2,8 ton w 2050 roku.

Eksperci IBS przeanalizowali także wpływ różnych scenariuszy transformacji energetycznej na zatrudnienie w sektorze górnictwa. Pogłębione analizy dotyczące rynku pracy w Polsce oraz propozycje rozwiązań ze strony polityk publicznych opublikujemy w IBS Research Report na przełomie września i października 2018.

Raporty

• Raport podsumowujący: Sartor, O. (2018). Implementing coal transitions: insights from case studies of major coal-consuming economies. IDDRI & Climate Strategies.
• Raport krajowy dla Polski: Baran, J., Lewandowski, P., Szpor, A., Witajewski-Baltvilks, J. (2018). Coal Transition in Poland –  Options for a fair and feasible transition for the Polish coal sector. IDDRI & Climate Strategies.
• Raporty krajowe dla Chin, Indii, RPA, Australii, Polski i Niemiec zostały opublikowane na stronie: https://coaltransitions.org/reports/.

oprac.: IBS, IDDRI