Czy porozumienie klimatyczne osiągnięte na szczycie COP w Paryżu w 2015 dotyczące redukcji emisji CO2 w wymiarze globalnym przyczyni się do zmniejszenia konsumpcji węgla w krajach, w których węgiel miał lub nadal ma istotne znaczenie? Jakie będą społeczne i ekonomiczne konsekwencje tego porozumienia? IDDRI oraz Climate Strategies - liderzy projektu „Coal Transitions”, którego polskim partnerem jest Instytut Badań Strukturalnych - zaprezentowali raport zawierający wnioski dotyczące transformacji w przemyśle górniczym w Czechach, Hiszpanii, Holandii, Polsce, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze tezy raportu.
Transformacja w sektorze węgla jest nieunikniona
Cele klimatyczne opisane w ramach porozumień paryskich, lokalne problemy z jakością powietrza i niedoborem wody oraz malejące koszty odnawialnych źródeł energii i magazynowania energii wpłyną na znaczne zmiany w strukturze energetyki. Częścią tych zmian będzie stopniowe wycofywanie węgla z systemów energetycznych. Transformacja w sektorze musi jednak zostać przeprowadzona w sposób społecznie sprawiedliwy, tzn. z uwzględnieniem potrzeb pracowników związanych z sektorem oraz lokalnych społeczności.
Społecznie sprawiedliwa transformacja w sektorze węgla jest sprawą pilną
Społecznie sprawiedliwa transformacja w sektorze węgla jest możliwa, jeżeli zostanie dobrze zaplanowana oraz będzie strategicznie zarządzana i prowadzona. Biorąc pod uwagę skalę koniecznych dostosowań, związanych ze zmianą struktury regionalnych gospodarek i zapotrzebowania na pracowników, ważne jest jak najwcześniejsze zaplanowanie i rozpoczęcie transformacji. Pomyślnie przeprowadzona wymaga czasu, np. na pokierowanie przekwalifikowywaniem się i przepływem pracowników do innych zawodów, umożliwienie regionom inwestowania w nową działalność gospodarczą a firmom dywersyfikacji działalności w kierunku innych, nadal opłacalnych branż. Według Olivera Sartora, współpracownika naukowego IDDRI, nie ma wiele czasu na opracowywanie mechanizmów dostosowujących w odniesieniu do celów polityki klimatycznej, a sprawiedliwa transformacja energetyczna jest sprawą pilną.
Z ekonomicznego punktu widzenia, koszty odpowiednio przeprowadzonej transformacji są często niższe niż koszty spowodowane jej brakiem
Według Olivera Sartora brak zaangażowania odpowiednich środków finansowych w sprawiedliwą transformację energetyczną może w przyszłości pociągnąć za sobą wysokie wydatki publiczne, związane z wyższym długookresowym bezrobociem w niektórych regionach, usunięciem skutków degradacji środowiska oraz przeniesieniem ekonomicznych i społecznych skutków transformacji na kolejne pokolenia. Koszty wspierania niekonkurencyjnej branży gospodarki są zazwyczaj bardzo wysokie.
Rekomendacje
Autorzy raportu przedstawiają zbiór rekomendacji koniecznych do zapewnienia społecznie sprawiedliwej transformacji w sektorze węgla. Należą do nich:
- uzyskanie konsensusu pomiędzy zainteresowanymi stronami w kwestii zasadności i celowości przeprowadzania transformacji,
- zaangażowanie rządu w promowanie konstruktywnego dialogu społecznego,
- przygotowanie przez interesariuszy planu transformacji dopasowanej do warunków lokalnych, za który wezmą oni odpowiedzialność.
Andrzej Błachowicz, dyrektor zarządzający Climate Strategies, podkreśla, że rządy i interesariusze muszą unikać pojmowania sprawiedliwej transformacji tylko jako rekompensaty finansowej. Konieczne są inwestycje w regenerację gospodarki i możliwości edukacyjne przyszłych pokoleń.
Treść raportu dostępna jest na stronie projektu: https://coaltransitions.org/
Cytowanie: Ben Caldecott, Oliver Sartor, Thomas Spencer, Lessons from previous ‘Coal Transitions’ High-level Summary for Decision-makers, IDDRI and Climate Strategies.
***
Kontakt do mediów
- ze strony koordynatora projektu (IDDRI) - Delphine Donger, IDDRI delphine.donger@iddri.org, +33 6 22 70 05 65
- ze strony Instytutu Badań Strukturalnych Agata Miazga, agata.miazga@ibs.org.pl, 22 629 33 82
***
O raporcie przeczytamy również w artykule Karoliny Bacy-Pogorzelskiej "Górnicze reformy obarczone błędami, także historycznymi" w serwisie gazetaprawna.pl